Nieuw onderzoek op 300 skeletten van grottenhyenawelpjes die in 1943 al werden opgegraven in de Marie-Jeannegrot in Hastière-Lavaux (nabij Dinant) heeft aangetoond dat de grot ruim 45.000 jaar geleden als kraamkamer werd gebruikt voor deze uitgestorven soort Bovendien blijkt dat de sterkere welpjes de zwakkeren doodden: de carnivoor kreeg in die periode immers te maken met stevige concurrentie van de neanderthaler, die op dezelfde grazers joeg. Dat bericht het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN). Een team van datzelfde instituut had in 1943 de paleontologische resten opgegraven van duizenden dieren in de grot Die resten zijn tussen 47.000 en 43.000 jaar oud en de onderzoekers identificeerden nu behalve de grottenhyena onder meer mammoet Opvallend was dat er veel jonge individuen waren van de grottenhyena: 323 welpen waarvan er 132 niet ouder waren dan twee maanden De grottenhyena is een ondersoort van de gevlekte hyena Het wijfje van deze hyena isoleert zich van de roedel om te werpen ‘De Marie-Jeannegrot was dus een ‘kraamkamer’ voor grottenhyena’s en is generatie na generatie hergebruikt’ zegt archeologe Elodie-LaureJimenez (KBIN en University of Aberdeen) ‘De vondst biedt ons een zeldzame blik in het sociale gedrag en de voortplanting van deze sleutelsoort in het ecosysteem van het paleolithicum.’ Het is de eerste keer dat archeologen zoveel welpen van deze soort vinden op één plek De vorsers vermoeden dat dat hoge aantal te maken heeft met een onverwachte gebeurtenis destijds in de regio ‘In periodes van ecologische druk en lokale voedselschaarste bijten de dominante jongen hun zwakkere nestgenoten dood om te klimmen in de pikorde en meer voedsel te bemachtigen die de moeder naar het nest brengt’ ‘Die broeder- en zustermoord zie je doorgaans wanneer de moeder langere afstanden moet afleggen om prooien te vinden en de welpen uren- tot dagenlang alleen moet laten.’ In het subpolaire klimaat van toen kwam de grottenhyena namelijk in felle competitie met de neanderthaler die ook vooral op grote grazers (bizon en mammoet) joeg door langere afstanden af te leggen of op andere soorten te jagen Deze carnivoor was een sleuteldier in de prehistorische ecosystemen van Eurazië en speelde een belangrijke rol in het behoud van het ecologisch evenwicht De neanderthaler hield het minder lang vol en verdween 40.000 jaar geleden al nadat de Homo sapiens in westelijk Europa was gearriveerd De studie verscheen eerder in het Journal of Quaternary Science Het opvallend hoge aantal welpenfossielen wijst erop dat de Marie-Jeannegrot bij Dinant zo’n 45.000 jaar geleden als kraamkamer werd gebruikt en ook dat broers en zussen elkaar doodden om te overleven in tijden van voedselschaarste De ecologische druk moet voor de grottenhyena groot geweest zijn toen Sinds zijn vondst in de jaren 1980 staat een site met extreem goed bewaarde dinoskeletten in de Chinese Yixianformatie bekend als het tweede Pompeii Alleen een plotse gebeurtenis als een vulkaanuitbarsting zou zoveel resten in zulk detail kunnen bewaren Met de nieuwe uranium-lood dateringsmethode CA-ID-TIMS bewezen onderzoekers dat die theorie geen steek houdt De oude Egyptenaren kweekten bavianen in gevangenschap voor ze gemummificeerd werden Dat blijkt uit onderzoek van archeozoöloog Wim Van Neer van het Instituut voor Natuurwetenschappen en collega's Ze leden aan ondervoeding en hadden een gebrek aan zonlicht.” Beide menssoorten stonden met elkaar in contact Een nieuw klimaatmodel laat zien dat hun leefgebieden in bepaalde warmere periodes in elkaar overliepen Grottenhyena's moeten zo'n 45.000 jaar geleden onder grote ecologische druk gestaan hebben Dat besluiten onderzoekers van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen (KBIN) uit de studie van meer dan 300 skeletten van grottenhyenawelpjes uit de Marie-Jeannegrot bij Dinant Het opvallend hoge aantal welpenfossielen wijst erop dat de plek in die tijd geregeld als kraamkamer werd gebruikt De carnivoren kregen in die periode wellicht stevige concurrentie van de neanderthalers die op dezelfde grazers joegen De onderzoekers namen een collectie van duizenden dierenresten uit de Marie-Jeannegrot in Hastière-Lavaux opnieuw onder de loep Deze paleontologische resten waren in 1943 opgegraven in de grot bij Dinant door een team van het KBIN en zijn tussen 47.000 en 43.000 jaar oud Stress is zichtbaar in beenderen grottenhyena dankzij speciale röntgentechniek De onderzoekers identificeerden nu 15 verschillende diersoorten Van de grottenhyena (Crocuta crocuta spelaea) waren er opvallend veel jonge individuen: 323 welpen waarvan er minstens 132 niet ouder dan twee maanden waren Voor archeologe Elodie-Laure Jimenez (KBIN en University of Aberdeen) is dit een belangrijke vondst "Het is de eerste keer dat archeologen zoveel welpen van deze soort vinden op één plek De grottenhyena is een uitgestorven ondersoort van de gevlekte hyena (Crocuta crocuta) die vandaag in Afrika ten zuiden van de Sahara leeft "Spraakmakende ontdekking": Resten van negen neanderthalers gevonden in grot in buurt van Rome Het is bekend dat het wijfje van de gevlekte hyena zich isoleert van de roedel om haar jongen te werpen Zo beschermt de moeder haar nest van meestal twee à drie welpjes tegen interacties met soortgenoten die een bedreiging kunnen zijn voor de jongen Als de jongen twee tot vier maanden oud zijn keert het wijfje met hen terug naar de roedel "De Marie-Jeannegrot was dus een 'kraamkamer' voor grottenhyena’s en is generatie na generatie hergebruikt" "De vondst biedt ons een zeldzame blik in het sociale gedrag en de voortplanting van deze sleutelsoort in het ecosysteem van het Paleolithicum." Het Paleolithicum of de Oude Steentijd is een periode in de prehistorie die gekenmerkt wordt door de ontwikkeling van stenen werktuigen door mensachtigen Ze loopt van het eerste bekende gebruik van die werktuigen Het opvallend hoge aantal hyenawelpen in de grot in vergelijking met andere vindplaatsen en ook in vergelijking met nesten van gevlekte hyena’s doet vermoeden dat toen iets onverwachts is gebeurd in onze regio Hoe vrouwtjeshyena's de mannetjes kunnen domineren "In periodes van ecologische druk en lokale voedselschaarste bijten de dominante jongen hun zwakkere nestgenoten dood om te klimmen in de pikorde en meer voedsel te bemachtigen dat de moeder naar het nest brengt Die broeder- en zustermoord zie je doorgaans wanneer de moeder langere afstanden moet afleggen om prooien te vinden en de welpen uren- tot dagenlang alleen moet laten" Tijdens deze periode in de laatste IJstijd was er een subpolair klimaat in Noord-Europa en veel soorten moesten hun gedrag aanpassen om te kunnen overleven onder meer in het huidige Groot-Brittannië en in ‘Doggerland’ – een uitgestrekte grasvlakte die nu onder het Kanaal ligt - joegen neanderthalers hoofdzakelijk op grote grazers om voldoende vet en eiwitten binnen te krijgen en kledij te kunnen maken Zo kwamen ze soms in felle competitie met andere grote roofdieren Beide moesten hun strategie aanpassen door langere afstanden af te leggen of op andere soorten te jagen Grottenhyena’s hebben Eurazië bevolkt tot aan hun uitsterven zo’n 14.000 jaar geleden met de lange voorpoten en de kortere achterpoten en angstaanjagende ‘lach’ geen plaats veroverd in de collectieve verbeelding DNA van oermensen gevonden in stof uit grotten Maar deze carnivoor was een sleuteldier in de prehistorische ecosystemen van Eurazië Hij speelde een belangrijke rol in het behoud van het ecologische evenwicht De unieke ontdekking van de honderden skeletten van hyenawelpjes en analyses die nog aan de gang zijn zullen ons beter doen begrijpen hoe prehistorische mensensoorten en grote carnivoren zich tot elkaar verhielden in Noord-Europa en hoe ze zich aanpasten aan klimaatvariaties tijdens de laatste IJstijd Neanderthalers verdwenen rond 40.000 jaar geleden uit de noordelijke gebieden slechts enkele millennia nadat Homo sapiens - de moderne mens - in westelijk Europa was gearriveerd Een combinatie van verschillende vormen van ecologische druk leidde daarna tot ‘de massa-extinctie van het Kwartair’ ruwweg tussen 35.000 en 10.000 jaar geleden waarbij de meeste zoogdieren boven de 40 kilogram uitstierven De studie van de onderzoekers van het KBIN en een collega van het Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium is gepubliceerd in het Journal of Quaternary Science Dit artikel is gebaseerd op een persmededeling van het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen De uit Torhout afkomstige Kristien Hansebout heeft er negen coronamaanden hard aan gewerkt en nu is het af Op vrijdag 23 april verschijnt haar nieuwe boek ‘Wallonië en de Ardennen Het schitterende boek is uitgegeven bij Sterck & De Vreese en telt 432 pagina’s Bijna tegelijkertijd verschijnt er nog een tweede turf van Kristien over gezonde recreatie in de andere landshelft Met 512 bladzijden over 50 exclusieve knooppuntroutes Kristien (58) mag dan al ruim 35 jaar uit Torhout zijn weggetrokken ze blijft de stad van haar jeugd in haar hart sluiten Haar ouders Roger Hansebout en Margriet Demeulenaere runden er in vervlogen tijden een drankenronde en haar enige zus Tine (62) woont er nog altijd Kristien heeft intussen al jaren haar thuis op twee plaatsen: enerzijds in Leuven anderzijds in het dorpje Hastière-Lavaux in de provincie Namen Daar stilt ze haar hunker naar rust in een oase van ongerepte natuur “Vanuit Torhout trokken mijn ouders met hun gezin bijna nooit met vakantie naar de nabije zee Zo hebben ze voor mij het zaadje geplant.” Kristien heeft 21 jaar haar eigen succesvolle reclamebureau Amazing Advertising geleid Maar in 2012 was ze de stress beu en verkocht het bedrijf Sindsdien combineert ze onder de koepel Parkoers twee van haar grote liefdes: schrijven en toerisme De publicatie van boeken vloeide eruit voort Met die niet te temperen voorliefde voor de authenticiteit van Wallonië “Ik blijf er dolgraag wandelen en fietsen” “Voor mijn nieuwe boek Wallonië en de Ardennen ging ik op zoek naar 365 buitengewone plekken in het zuiden van ons land Dat hoeven niet per se spectaculaire locaties te zijn maar wel plaatsen die origineel en meestal onontgonnen zijn In de zin van: bestaat zoiets anno 2021 nog Ik ben er in de zomer en de herfst van 2020 voor op pad geweest “Het resultaat is een verzameling van 22 originele fietstochten 32 uitgewerkte wandeltips en 10 auto- of motortochten De 365 unieke plaatsjes zijn per route weergegeven op handige kaarten De bekende Waalse journalist Christophe Deborsu schreef het voorwoord “Ik heb de plannen voor mijn boek in mijn gezellige buitenverblijfje in Hastière gesmeed en uitgewerkt” “Ik hoop dat mijn boek voor veel mensen de aanzet mag zijn voor optimale beleving van de Waalse regio.” Info: Parkoers ZUTPHEN - Ter gelegenheid van zijn honderdste geboortedag op 12 november 2024 presenteert Museum Henriette Polak ruim 35 werken uit het veelzijdige oeuvre van kunstenaar Hans Bayens tekenaar en beeldhouwer is te zien van 9 november 2024 t/m 19 januari 2025 Museum Henriette Polak is niet het enige museum dat dit jaar werk van Bayens laat zien: Museum de Wieger (Deurne) toont zijn vroege werk en Museum Beelden aan Zee (Den Haag) exposeert vooral klein-plastiek van Bayens en daarnaast enkele door Bayens geschilderde portretten van bevriende kunstenaars Bayens laat een groot en indrukwekkend oeuvre na De presentatie in de Etalage van Museum Henriette Polak kwam tot stand in samenwerking met Annelies Bayens Centraal staan drie thema’s: portretten met het gemak van een natuurtalent gaf hij deze onderwerpen weer De landschappen zijn vaak ter plekke vastgelegd Bayens was een van de laatste en plein-air schilders van de twintigste eeuw Op het strand legde hij de zomerwarmte of de onstuimige zee vast in de winter ving hij een glimp van ijspret op zijn doek Bayens zocht zijn onderwerpen altijd dicht om zich heen Zo toont de presentatie ook enkele werken van musici leden van het Koninklijk Concertgebouworkest Als ook zijn portretten van onder anderen Theodoor Heynes en Kees Verwey Boven alles ging het hem om het weergeven van de kwetsbaarheid en de schoonheid van de mens geboren uit Nederlandse ouders) bezocht na zijn eindexamen aan het Barlaeus Gymnasium te Amsterdam het Hoger Instituut voor Schone Kunsten te Antwerpen In 1949 gaf een studiebeurs van het Maison Descartes hem de gelegenheid in Parijs en Aubusson te gaan werken waarna hij zich uiteindelijk in Amsterdam vestigde Hoewel hij vooral bekend is van een groot aantal literair geïnspireerde beelden impressionistisch schilder en tekenaar; hij was geen revolutionair vernieuwer maar het Franse impressionisme lag hem na aan het hart in de traditie van Breitner en de Haagse School maar voelde zelf meer verwantschap met Vuillard De grote vrijheid aan techniek die hij zich veroorloofde is kenmerkend voor het meesterschap Met name zijn beheersing van de lastige pasteltechniek was fenomenaal Bayens is zeker geen onbekende voor het museum al eerder was zijn werk te zien in de tentoonstelling Het Liefdevolle Oog in 2011 Rivierenland Radio is in Zutphen te ontvangen via onze app deze site en in Zuidoost Brabant & Midden Nederland via Dab René van der Meer – Een Stem met Passie voor Muziek OSS - Een prachtig resultaat voor de heren A van Dynamico Zondag wonnen ze bij koploper WHC-Hercules waardoor ze zich geplaatst hebben voor de finale tegen diezelfde ploeg in een tweeluik (uit- en thuisduel) OSS - Door een royale thuisoverwinning op E&O (29-18 rust 14-10) zijn de handballers van Dynamico definitief veilig Degradatiezorgen waren er het hele seizoen nauwelijks maar de laatste weken kwam met name Rapiditas nog flink opzetten Met trots presenteren we deze week een absolute parel als Flitsschijf op Rivierenland Radio: "Priceless" van Maroon 5 Museum De Wieger in Deurne staat met een tentoonstelling van kunstwerken door Hans Bayens stil bij de honderdste geboortedag van de Nederlandse kunstenaar op 12 november van dit jaar De expositie ‘Hans Bayens en de Wiegersma’s’ met het vroege werk van deze impressionist is verlengd tot en met zondag 12 januari 2025 tekeningen en enkele beelden van de kunstenaar zijn te zien in combinatie met werk uit de eigen collectie van het Deurnese museum De stijl is anders dan die van zijn schilderijen maar ook in dit werk laat hij zijn sterke sociale betrokkenheid zien iets dat ook later als een rode draad door zijn oeuvre loopt Zo maakte hij vroege tekeningen in de mijnstreek De Borinage en van de Watersnoodramp in 1953 Later volgden beelden van schrijvers en figuren uit de literaire wereld die zich hardmaakten voor een betere wereld De kunstenaar werd geboren in het Belgische Hastière-Lavaux Na zijn opleiding aan het Hoger Instituut voor Schone Kunsten in Antwerpen vestigde hij zich rond 1950 definitief in Amsterdam Hoewel stromingen als Cobra en abstracte kunst in opkomst waren Zijn stijl wordt tegenwoordig gekarakteriseerd als laat- of post-impressionistisch De expositie in De Wieger is de eerste presentatie ter ere van de honderdste geboortedag van Bayens zijn later dit jaar te zien in Musea Zutphen en Museum Beelden aan Zee ‘Hans Bayens en de Wiegersma’s’ is tot en met zondag 12 januari 2025 te zien in Museum De Wieger aan de Oude Liesselseweg 29 in Deurne Dit artikel is geschreven door Ivo Boudewijns [redacteur/algemeen coördinator DMG] (adsbygoogle = window.adsbygoogle || []).push({});